Het vluchtelingenverhaal: van Griekenland tot in de Kempen.

Op donderdag 28 april komt VRT-journalist en schrijver Bruno Tersago naar Geel, op uitnodiging van Sociaal Forum Kempen. Om 20u zal hij in het Sint-Jozefinstituut (blok V, bovenste verdieping) vertellen over zijn leven in Griekenland en over zijn engagement bij de opvang van vluchtelingen in de haven van Piraeus.

Praattafels

Na zijn lezing zijn praattafels met verhalen uit de Kempen: van een voogd, een pleegouder, een buddy, een LOI, een asielcentrum, een vluchteling, Vluchtelingenwerk Vlaanderen,…

De avond wordt georganiseerd door SFK en KWB Geel, met steun van Vormingplus Kempen. Meer info op de website en facebookgroep van SFK. Als voorbereiding op de lezing namen we een interview af bij Bruno. Het volledige (of gedeeltelijke) interview dat volgt mag gepubliceerd worden. 

Interview met Bruno Tersago (april 2016):

1. Hoe komt een sympathieke Willebroekenaar in Griekenland terecht?

Mijn liefde voor Griekenland begon wellicht al in de middelbare school, bij mijn eerste les oudgrieks. Ik was dol op de taal, maar natuurlijk ook op de verhalen van Xenophon, van Herodotus en natuurlijk op de mythologie. Maar de vonk is overgeslagen tijdens mijn eerste vakantie in Griekenland in 1989, toen ik drie weken met de rugzak ben rondgetrokken in Kreta. Hoewel ik nooit eerder op dat eiland was geweest, had ik het gevoel dat ik was thuis gekomen. Dat gevoel kreeg ik nadien elke keer weer opnieuw toen ik naar Griekenland op vakantie kwam. Ik heb het land ook regelmatig bezocht buiten het zomerseizoen, en vond het toen even fascinerend. Ik heb nog flink wat rondgereisd, maar nergens elders ter wereld kreeg ik hetzelfde gevoel als hier. In januari 2000 heb ik besloten om een jaar verlof zonder wedde te nemen, om te kijken of ik voor langere tijd in het land zou kunnen wonen. Ik had voordien al een baan gevonden: op zaterdag vertrok ik, en op maandag was mijn eerste werkdag in Athene, als webmaster in een culturele stichting. Na 3 maanden wist ik het zeker: ik wilde in Griekenland blijven. Ondertussen woon ik er al meer dan 16 jaar, en ik heb nooit spijt gekregen van mijn beslissing.

2. Waar vul jij je professionele en vrije tijd mee?

Sinds de zomer van 2011 werk ik als een afdelingshoofd op een call center. De afdeling waarvoor ik werk, verzorgt de klantendienst voor een mobiele telefoonaanbieder uit Zwitserland. Griekenland heeft voldoende mensen die meerdere talen spreken, en door de nieuwe economische toestand in het land, zijn de werkkrachten erg goedkoop geworden voor Europese bedrijven. Voor 2011 heb ik allerlei jobs gedaan, in een culturele stichting, voor de Olympische Spelen, voor een Griekse uitgever, en ik verzorg af en toe ook nog voor vertalingen van en naar het Grieks. In mijn vrije tijd hou ik al sinds 2005 een blog bij over alle aspecten van Griekenland. Ik probeer zo veel mogelijk te weten te komen over het land waar ik woon: (recentere) geschiedenis, cultuur, taal, en dat deed ik ook door veel rond te reizen. Sinds de economische crisis is uitgebroken, is het financieel moeilijker geworden om nog veel te reizen. Maar ik heb ook gevoelig minder vrije tijd, want de omstandigheden hebben me er toe gedwongen om de actualiteit in Griekenland veel nauwer op te volgen.

3. Hoe wordt je VRT-correspondent? En wat doe je dan?
 

Ik weet niet of er een recept is om VRT-correspondent te worden. Zelf ken ik een aantal mensen bij de openbare omroep met wie ik op de universiteitsbanken heb gezeten in Leuven. Af en toe had ik al eens een interview gegeven op de radio, maar de bal is aan het rollen gegaan in het voorjaar van 2011, toen ik werd gevraagd voor een televisie-interview voor Terzake. Dat verliep goed, en sindsdien is men meer en meer beroep gaan doen op mijn diensten. Ik hou op regelmatige basis Brussel op de hoogte van wat er in Griekenland gebeurt of wat er hier op het programma staat. Samen bekijken we dan of we er een radio-interview, of een televisie-interview over houden.
 Wanneer de VRT een reportageploeg naar Athene stuurt, ben ik hun "fixer": diegene die een programma samenstelt, interviews regelt, ondertitels bij de reportages zet en dergelijke meer. 
 Het is in mijn geval dus min of meer toeval geweest dat ik tot correspondent ben gebombardeerd.


 
 4. Je schreef een boek over de situatie in Griekenland. Wat motiveerde je om dit boek te schrijven?

Zoals gezegd hou ik al sinds 2005 een blog bij over het reilen en zeilen in Griekenland. Af en toe heb ik ook artikels geschreven voor andere media, en zo is de uitgeverij EPO me op het spoor gekomen. Zij waren het die me gevraagd hadden of ik geen boek wilde schrijven over de Griekse crisis. Zelf had ik al wel eens met het idee gespeeld, maar ik had nooit echt verder gezocht hoe je daar nu moet aan beginnen. Nochtans lag het materiaal voor het oprapen. De echte motivatie om te beginnen schrijven, kwam er toen ik las hoe de Grieken in de buitenlandse (en daarmee bedoel ik de niet-Griekse) pers werden beschreven. Dat leek me zo oneerlijk, dat ik besloot om daar een duidelijk beeld tegenover te stellen hoe de gemiddelde Griek zich door het leven moet worstelen in deze zware economische crisis. Ik wilde er geen emotioneel betoog van maken, maar een document dat onderbouwd is met cijfers. Het is geenszins de bedoeling geweest om een politieke stelling in te nemen, ik wilde gewoon de feiten voor zich laten spreken. 
 

5. Kreeg je er al reacties op en wat was de tofste reactie?

Ik heb heel veel reacties gekregen, meer dan ik zelf had verwacht. Een en ander heeft wellicht te maken met het tijdstip waarop het is uitgekomen: het voorjaar van 2015 was cruciaal en even leek het er op dat Griekenland niet langer in de eurozone zou blijven. Tot dusver zijn er enkel positieve reacties gekomen. Ik vind het fijn wanneer mensen me zeggen dat ze een heel ander beeld hebben gekregen van de Grieken, of dat ze niet wisten dat de situatie in Griekenland zo erg was. Het was mijn bedoeling om in ieder geval voor wat begrip voor de Grieken te zorgen, maar als ik merk dat mensen hun mening over Griekenland bijstellen, dat doet me dat deugd. Het geeft toch aan dat ik er in geslaagd ben om een tegengewicht te geven tegen de vooringenomen negatieve berichtgeving die vooral vorig jaar de ronde deed.

6. Griekenland kampt met een enorme staatsschuld en was vorig jaar virtueel failliet. Hoe merk je dat in het dagelijks leven?

De trojka was genadeloos voor Tsipras. Hoe merk je dit in het dagelijks leven? Hoe sterk staan Tsipras en Syriza nog in de peilingen? In het dagelijkse leven merken we vooral nauwelijks verandering sinds Tsipras aan de macht is. In het voorjaar van 2015 was er nog veel hoop dat de austeriteitsteugels zouden worden gevierd, maar daar is weinig van terecht gekomen. Bij het aantreden van Tsipras 1 was de toon nog strijdvaardig en kon de regering op steun van de bevolking rekenen. Ik herinner me nog bijeenkomsten op het Syntagmaplein in Athene in februari 2015 om de regering een hart onder de riem te steken bij de confrontaties met de trojka. Maar ondertussen heeft dat gevoel de plaats moeten ruimen voor desillusie en wanhoop. SYRIZA heeft niet gebracht waar velen hadden op gehoopt. Er zijn wel wat maatregelen genomen om het leed van de armsten te verlichten, maar dat is niet meer dan een druppel op een hete plaat. Er komen weer nieuwe belastingen aan, Griekenland staat nog steeds in de uitverkoop en door de vluchtelingencrisis heeft de bevolking het gevoel gekregen dat het land geen enkele soevereiniteit bezit. Bovenop dat alles, zitten we sinds juni 2015 al met kapitaalcontroles: je kunt nog steeds niet meer dan 420 euro per week van je rekening halen. De gemiddelde Griek heeft daar niet zo erg veel last van, maar de Griekse bedrijven hebben er erg onder te lijden. Dat zorgt er voor dat velen het land verlaten en met name Bulgarije heeft zijn grenzen open gesteld voor Griekse bedrijven. Tsipras en SYRIZA hebben flink verloren in de peilingen. De laatste tijd is oppositiepartij Nea Dimokratia populairder dan SYRIZA, maar bij mogelijke verkiezingen zal ze nooit voldoende stemmen verzamelen om alleen aan de macht te komen. Het lijkt er vooral op dat de Grieken zich volledig van de politiek hebben afgekeerd. Ze verwachten helemaal niets meer van hun politici. Tsipras zelf staat wel sterker dan zijn uitdagers. Paradoxaal kan hij rekenen op de steun van voornamelijk gepensioneerden: zij die tot voor kort hun stem vooral gaven aan de gevestigde partijen. Maar ook dat betekent niet zo gek veel meer. De Griek ziet op dit moment geen enkele politicus in staat om het land uit de crisis te leiden.

7. Hoe en waar vangt Griekenland de vluchtelingen uit het Midden-Oosten op Om hoeveel mensen gaat het?

De situatie rond de vluchtelingen verandert voortdurend. Sinds 20 maart zijn er officieel ongeveer 50.000 vluchtelingen en migranten in Griekenland. Het gaat daarbij niet enkel om mensen uit het Midden-Oosten, maar ook mensen uit de Maghreb-landen en mensen uit Pakistan, Afghanistan en Bangladesh. Sinds de EU een overeenkomst heeft gesloten met Turkije, worden de vluchtelingen opgevangen in kampen op het Griekse vasteland. Dat zijn open centra, waar ze in en uit kunnen wandelen. Vaak gaat het om verlaten legerkampen, maar er zijn ook tentenkampen die in alle haast zijn opgebouwd omdat mensen het land niet meer uit geraken. De kampen zijn door het leger gebouwd, maar humanitaire organisaties en vrijwilligers komen er wel helpen bij de opvang. De kampen zijn verspreid over het hele land. Op de eilanden waar tot voor kort nog bootjes aankwamen, zijn de zogenaamde hotspots omgetoverd in gesloten detentiecentra. De vluchtelingen die nu op de eilanden Lesbos, Chios, Kos, Leros of Samos aankomen, worden daar opgesloten tot ze naar Turkije worden teruggestuurd.

8. Hoe reageert de Griek op die instroom?

Sinds de grenzen in het noorden van Griekenland zijn gesloten, worden de Grieken nu natuurlijk meer geconfronteerd met het vluchtelingenprobleem. Tot een paar maanden geleden, waren de vluchtelingen vooral op doortocht. Nu ze gedwongen zijn om in het land te blijven, is duidelijk geworden dat de overheid niet voorbereid was op dit scenario. Bovendien heeft de Griekse staat ook nauwelijks fondsen om deze mensen op een waardige manier op te vangen. Maar de Griekse bevolking laat hier toch wel haar hart zien. Overal zie je mensen die met de beste bedoelingen helpen. Ze komen spullen brengen, geven voedsel of koken zelf voor vluchtelingen en geven vaak dingen weg waarvan ze ondertussen zelf te kort hebben. De reden voor dit soort reacties kan worden gevonden in het feit dat vele Grieken zelf weten wat het is om vluchteling te zijn. Een eeuw geleden is er een bevolkingsuitwisseling geweest tussen Turkije en Griekenland en toen zijn honderdduizenden Griekssprekenden van Turkije op boten naar Griekenland gezet. De kinderen en kleinkinderen van die vluchtelingen, staan nu als eerste in de rij om de vluchtelingen te helpen. De reactie is dus voornamelijk positief, maar er zijn ook mensen die de vluchtelingencrisis proberen uit te buiten. Tijdens de zomer was dat al merkbaar op de eilanden, en nu zien we dat ook weer in het kamp in Idomeni en in de haven van Piraeus. Taxichauffeurs vragen veel geld om mensen naar andere bestemmingen in de stad te brengen. Flesjes water worden met enorme winst verkocht, en mensen vragen geld aan vluchtelingen om hun telefoon op te laden. Vanuit extreem-rechtse hoek is het relatief rustig gebleven: Gouden Dageraad heeft nog geen politiek garen weten te spinnen bij de vluchtelingencrisis. Wellicht heeft dat vooral te maken met het feit dat de maskers zijn afgevallen, toen een aanhanger van de partij in het najaar van 2013 een Griekse linkse muzikant heeft neergestoken. Gouden Dageraad is sindsdien niet meer de beweging van fiere nationalistische jongens die zich verzetten tegen de buitenlandse inmenging in het land.

Interview:  Bieke Dierckx Voorzitster SFK 0497/815407 bieke.dierckx@scarlet.be info@sociaalforumkempen.be